کتاو «سارێژ»؛ گام گەورایگ لە ڕێ پارێزانن میرات زوانی زاگرۆس+video

 کتاو «سارێژ» – محەمەد حەیدەری

محەمەد حەیدەری، نۊسەر، وەرگێڕ، شاعر و لێکۆلەر دیاری میرات فەرهەنگی نادیار و فەرهەنگ گشتی، بڵاوکردنەوەی کتاو خوەێ وە ناو «سارێژ» وە گام گەورایگ لە ڕێ خزمەت وە زوان کوردی زانێدن.

ئێ بەرهەم وەنرخە ئاکام ساڵانێگ لێکۆلینەوە و تەقەلای بێ وسان لە بوار زوانناسی و فەرهەنگ فولکلورە و خەزینەیگە ک زیاتر لە دا هەزار وشە ها ناوێ. ئێ کتاوە لەبان تۆمارکردن و وە بەڵگەکردن زاراوەی پەهلەئی یا کوردیخوارینە ک لە ناو کوردەیل ناوچەیل خوارێن پارێزگای ئیلام جوور ئاودانان، دهلران، سەراوباخ و زەڕین ئاوا باوە.

«سارێژ»، نە تەنیا وشەنامەی گەورایگە هەر ئێجوورە دەروەچ ئەوڕەسین لە زاراوەیل زاگرۆسیە ک پەیوەند قۊلێگ وەگەرد زاراوەیل کوردی «لوری، لەکی و زاراوەیل ترەکا» دێرێدن.

وە پەی قسەی حەیدەری، ئێ زاراوە وە مدوو ڕیشەیل کوەنەی ک هەڵگەردیەیدەو سەر زوانەیل قەدیمی کوردستان و ئێران و دەقەیل ئەوستا و کەتیبەیل پەهلەوی ساسانی، توەنێدن بوودنە دەروەچێگ ئڕای ئەوڕەسین و پەیوەندیگردن وەگەرد زاراوەیل کوردستانی هەر لە ئیلام تا خۆراسان. ئێ تایبەتمەندیە، «سارێژ» کردەسە سەرچاوەی بێ وێنەیگ ئڕای لێکۆلینەوەیل زوانناسی. حەیدەری لەیەوەر وە هۆکار پیاکردن مەعدەنەیل کوچگ هەخامەنشی ئاپادانا لە شووش و کەبیرکوه ناسریاس، لە سەرەتای ئێ کتاوە قەیرزانی لە هاوڕیەیل و هاوکارەیلێ کردیە. ئێ نۊسەرە هەر ئێجوورە سپاس تایبەت ئەو شاگردەیلیە کرد ک لە بیس ساڵ ویەردە وە بەشداریکردن لە کڵاسەیل و لێکۆلینەوە لەبان وشەگان، لەی ریە هانێ دانە. کتاو «سارێژ» بێجگە لەیە ک گام گەورایگ ئڕای پارێزانن و زینیەوکردن میرات زوانی زاگرۆسە،  هەر ئێجوورە ڕێ ئرای لێکۆلینەرەیل و هۆگرەیل ئێ بوارە کردیەسەو تا لە قۊلی فەرهەنگ و تاریخ دەوڵەمەن ئێ وڵاتە لێکۆلینەوە بکەن. ئێ بەرهەم وەنرخە ئێسە ها دەسڕەس لایەنگرەیل زوانناسی و فەرهەنگ کوردی.