✍️فەرامەرز پوورداوودی
لە کرماشان ژومار شوونەیل دەورەی نئولوتیک لە گشت شوێنەکان فرەترە.
لە ئی پاریزگا ٧٠٠ شوون ئشکەفت و پەناگا لە پەیوەندی وەگەرد دەورەی پارینه سەنگی وجود دیرید.
ئی پارێزگا لە گشت هوزەیل فەرهەنگی، دیروکی، پیشەیل دەس ساز، مروڤ ناسی، گەشتیاری، داب و نریت فرەیگ دیرید و وە ڕوانگەیگ، کوردستانیگ بۊچکە.
لە دەورەی حزوور سازە مروڤیەگان لە پانتایی زاگروس، نیشانەیلیگ لە کرماشان وە جی مەنیە، زۊنە تەرین ئاسەوار لە دەورەی پارینەسەنگی کون وە دیرووک یەک ملیون ساڵ لە ناو خوەی جی داس.
لە پانتایی دیرووک ناسی کرماشان ژومار ٧٠٠ ئشکەفت و پەناگا لە دەورەی پارینەسەنگی وجوود دیرید، ک تۊیەنیمن ئاماژە وە دوئشکەفتە، گڵیم گووش، کنا خرس، باوەیوان،شکارچێان،وزمە و بێستۊن بکەیمن.
لە پانتایی دیرووک ناسی کرماشان ژومار ٧٠٠ ئشکەفت و پەناگا لە دەورەی پارینەسەنگی وجوود دیرید، ک تۊیەنیمن ئاماژە وە دوئشکەفتە، گڵیم گووش، کنا خرس، باوەیوان،شکارچێان،وزمە و بێستۊن بکەیمن.
وەگەرد لەوەرچەو گرتن ژومار نیشتەجێیەیل ئی پاریزگا، لە حەوزەی پارینە سەنگی، هەرای پایگای تاقی کردن پارینە سەنگی زاگروس دروس نەویە.
کرماشان وەگەرد ئاسەواریگ لەوای، تەپە ئاسیاو،کرتویچ گەنج دەرە و تەپەجانی دڵ نووسەنگی رۆژهەڵات کوردستانە.
لە دەورەی مس سەنگی تەپەی جامەشووران، سیابید، چیاواگانە و مایەشت و لە دەسپێکی دەورەی دیرووکی دروس بین حکوومەتەیل، خەت و نوسین شارستانی لە دریژەی سەردەم مەفرەق،تەپەگەودین دیریمن.
زۊینە ترین پەیکەرە بەردینە لە سەرپێڵ زەهاو، ئانووبانینیە ک وە جوور مەکتەب و کولتووریگە ئەڕا پەیکەرە بەردینەگان دەورەی دووایی، یەک دەسپیکیگە ئەڕا نمایشداین شیوەی تاجگوزاری و وە تەخت نیشتن پاشایگە، رەسین وە دەسڵات و دووا لە دەرگای خواوەندە و لە دەورەیل هەخامەنشی و ساسانی ئی نەریتە دریژە پیا کەید و لۊتکەی ئەوە تویەنیمن لە تاقوەسان و بێستۊن بۊنیمن.
شیوەی سراوەگان، نەقش بەرجەستەگان و گووڕ دەخمەگان لە کرماشان بی وینەن.
شیوەی سراوەگان، نەقش بەرجەستەگان و گووڕ دەخمەگان لە کرماشان بی وینەن.
هەر چەنە ک لە پاریزگای فارسیش لیوا شیوەیگ دۊنیمن،ئەمانی لە کرماشان رەنگاوڕەنگی و ژوماری فرەترە و جوور وینە تۊیەنیمن وە سراو هەرسین و قرەبڵاغ و موورت و ڕوانسەر ئاماژە بکەیم.
تۊیەنم وە ڕەنگاو ڕەنگی گووڕدەخمەگان، گرینگی فرەی ناوچەی بێستۊن لەوای کلکسیون دیرووک و کولتوور کوردستان ، پەرەستشگای ئاناهیتا لەوای گەورە ترین تاکە بێنایی بەردین کوردستان و ئێرانە، تاقوەسان وە جوور چەو هەمیشە لە خەوەر دیرووک و کولتوور کرماشان، قڵای یەزدگردو چووار تاقەگان ئوستان ئاماژە بکەیم.
ئەگەر چووار تاقی و چووار قاپی قەسر شیرین بکەفیدە ژیر شیکاری باستان ناسەگان، پاڵ دەیدە پاڵ چووار قاپی ئازەر گوشنەسب لە تەخت سولەیمان .
شوونەیل دەورەی نئولوتیک: