✍️ سامان ئیبراهیمی
ئوستان لوڕستان لە چەن دەهەی ئەخیر، شایەت گۆڕانکاریەل وەرچەویگ لە ئاست پەروەردەی باڵا و بەرهەم هاورد زانست بیە.
ئی گوزارشە بابەتەیلیگ لەوای پیشکەفتنەیل زانستی لە چوار دەهەی ویەردە، گەشە کردن ژیرخانەیل پەروەردەی باڵا و دەسکەفتەیل دیاری دانشمەندەیل لورستانی لە ئاست جەهانی خستیەسە وەر باس.
ڕەوش پەروەردەی باڵا لە لوڕستان لە نیم سەدە
وەرجە شۆڕش ١٣٥٧، لوڕستان زانستگای سەروە خوەی نیاشت و تەنیا ٧٠ تا٧٠ خوەندکار لە بەشیگ لە زانستگای چەمران ئەهواز خەریک خوەندن بین.
ئەمانی لە چوار ساڵ ویەردە، ژیرخانەیل پەروەردەی باڵا،لە ئی ئوستانە وە شیوەیگ وەرچەو فرەو بی.
ئی پیشکەفتنە بیەسە بایس فرە بین ژومار خوەندکارەیل تا ئاست فرەتر لە ٦٠ هەزار کەس لە پەنج دەهەی ویەردە.
لە حاڵ حازر، سەروار بی بەشی وەروڵاو لە ئی ئوستانە، ٢٢ ناوەند پەروەردەی باڵا لەوای زانستگایەیل دەوڵەتی، غەیر ئنتفاعی و سەروەخوەی، لە لوڕستان کەفتیەسە ڕی.
ئی پیشکەفتنە بیەسە بایس فرە بین ژومار خوەندکارەیل تا ئاست فرەتر لە ٦٠ هەزار کەس لە پەنج دەهەی ویەردە.
بی گومان ئەگەر هەژاری و بی بەشی لە ئی چوار دەهە وجود نیاشتیاد، گەشەی زانستی لە لوڕستان فرەتر لە ئامار ئێرەنگەیی بی.
هیز مروڤی و ئەندامەیل شاند عڵمی
لوڕستان ئیسە لە ساڵ ١٤٠٤ فرەتر لە ١٢٠٠ ئەندام شاند زانستی لە زانستگاکان خوەی دیرید.
ئی ژومار هیز موتەخەسسە،ڕۆڵ کلیلی لە ئاست زانستی و لیکوڵین ئوستان داشنە.
زانستگای لوڕستان واو ڕیز وە مدوو بەرهەم ساڵانە نزیک وە یەک هەزار نۊسین زانستی و شیکاری، جیگای تایوەتیگ لە ناو زانستگایەیل ئێران و جەهان وە دەس هاوردیە.
دەسکەفتەیل زانستی لە ئاست جەهانی
یەکیگ لە وەرچەوترین دەسکەفتەیل زانستی لوڕستان حزوور دانشمەندەیل ئی ئوستانە لە ناو وەناوبانگترین دانشمەندەیل جەهانە.
لە حاڵ حازر، دە کەس لە ئەندامەیل شاند عڵمی زانستگای لوڕستان، لە ژومار ٢ دەرسەد لە بەرزترین دانشمەندەل دنیا جی گردنە.
دو کەس لەی ماموستایەیلە لە ژومار یەک دەرسەد لە بانترین دانشمەندەیل جەهانن.
لەوای نموونە تویەنیمن لە دوکتور حەمزە ئەمیری حەقی ئابی ئاماژە بکەیمن کە وەگەرد لیکوڵینەوەیل خوەی لە بووار هوش مەسنوعی لە بووار ئاو، لەوای یەکیگ لە لیهاتیەیل زانستی زانستگای لوڕستان ناسریاس و لە ژومار دو دەرسەد بانتر دانشمەندەیل جەهان جی گرید.
ئەنجام
گەشەی زانستی لوڕستان لە چووار دەهەی ویەردە، دەرئەنجام گورانکاریەیل جەهانی و گەشەی زانست و هەم سەرمایە گوزاری لە پەروەردەی باڵا پەرەسەندن ژیرخانەیل و پشتگیری لە ڵیکوڵینەوەی زانستی بیە.
حزوور دانشمەندەیل لوڕستانی لە ناو گەورەگان جەهان، نە تەنیا شایەنازیگە ئەڕا ئی ئوستانە ، بەڵکێ نیشانەیگ لە تووانایەیل زانستی ئی مەردمەسە لە ئاست جەهانی.
وەردەوامبون ئی ڕەوشە تویەنید لوڕستان بکەیدە یەکیگ لە ناوەندەیل زانستی ناوچەگەو جەهان.
